Phong tục Tết của người Trung Quốc

Tết nguyên đán là dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Trung Quốc, với những phong tục và nghi lễ mang đậm bản sắc văn hóa. Hãy cùng CTI HSK khám phá những phong tục Tết truyền thống của người Trung Quốc, từ đó hiểu thêm về văn hóa và ý nghĩa của lễ hội này trong đời sống người dân nơi đây.

Giới thiệu Tết nguyên đán ở Trung Quốc

Tết nguyên đán, hay còn gọi là Tết Trung Quốc (春节 – Chūnjié), là lễ hội lớn nhất và quan trọng nhất trong năm đối với người dân Trung Quốc. Đây là dịp để gia đình sum vầy, tưởng nhớ tổ tiên và cầu mong một năm mới an lành, thịnh vượng. Tết nguyên đán thường diễn ra vào cuối tháng hiêng hoặc đầu tháng hai, theo lịch âm của Trung Quốc và kéo dài từ một tuần đến 15 ngày, kết thúc vào ngày rằm tháng giêng với lễ hội Đèn lồng.

Tết nguyên đán không chỉ là dịp để nghỉ ngơi mà còn là thời gian để thực hiện những phong tục truyền thống đặc sắc. Người Trung Quốc tin rằng, trong dịp này, mọi người sẽ gạt bỏ những phiền muộn, xui xẻo của năm cũ để đón nhận may mắn, tài lộc và hạnh phúc trong năm mới. Các hoạt động như dọn dẹp nhà cửa, cúng bái tổ tiên, ăn những món ăn đặc trưng, trao nhau những bao lì xì đỏ và tham gia các lễ hội vui nhộn như múa lân, pháo nổ là những nét đặc trưng trong dịp Tết này.

Với sự kết hợp của những phong tục lâu đời và ý nghĩa sâu sắc, Tết nguyên đán không chỉ là ngày lễ quan trọng đối với người Trung Quốc mà còn trở thành một phần văn hóa đặc sắc của các quốc gia và vùng lãnh thổ có cộng đồng người Hoa sinh sống.

Các phong tục Tết nguyên đán của người Trung Quốc

Tết Nguyên Đán là dịp lễ lớn, được người Trung Quốc chuẩn bị rất chu đáo với những phong tục truyền thống đặc sắc, mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc. Dưới đây là những phong tục Tết tiêu biểu mà người Trung Quốc thường thực hiện trong dịp này:

1. Quét bụi ngày Tết (扫尘 – Sǎo chén)

Trước Tết, người Trung Quốc thường tiến hành “quét bụi” – một hành động dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ. Phong tục này có ý nghĩa mang lại sự trong sạch, tươi mới cho ngôi nhà, đồng thời xua đuổi những điều xui xẻo, tà ma trong năm cũ. Việc quét bụi còn có một ý nghĩa sâu xa là dọn đường cho tài lộc, may mắn và phúc khí sẽ đến trong năm mới. Người Trung Quốc quan niệm rằng nếu nhà cửa sạch sẽ, mọi điều tốt đẹp sẽ đến trong năm mới.

2. Treo tranh Tết, dán câu đối (贴春联 – Tiē chūnlián)

Một trong những phong tục đặc trưng nhất của Tết Nguyên Đán là treo tranh Tết và dán câu đối ở cửa nhà. Các câu đối Tết thường mang những lời chúc tốt đẹp, cầu mong sức khỏe, tài lộc, hạnh phúc và bình an. Các câu đối này thường được viết bằng chữ Hán, với những nét chữ điêu luyện và ý nghĩa sâu sắc, ví dụ như “Phúc lộc thọ” (福禄寿) hay “An khang thịnh vượng” (安康富贵). Ngoài câu đối, người Trung Quốc còn treo tranh Tết với hình ảnh của các loài vật như cá chép, rồng, phượng hoàng, hay hoa mai, tượng trưng cho sự may mắn và thịnh vượng.

3. Dán chữ Phúc, thần cửa (贴福字，门神 – Tiē fú zì, mén shén)

Chữ “Phúc” (福) là biểu tượng của sự may mắn và thịnh vượng trong văn hóa Trung Quốc. Vào dịp Tết, người Trung Quốc thường dán chữ “Phúc” ngược trên cửa chính của nhà mình. Đây là cách thể hiện sự đón nhận phúc khí và xua đuổi những điều không may mắn. Ngoài ra, họ còn dán hình ảnh của các vị “Thần cửa” (门神), những vị thần bảo vệ gia đình khỏi tà ma và những điều xấu. Các vị thần này thường được vẽ trên giấy đỏ, mang lại sự bình an và bảo vệ cho gia đình trong năm mới.

4. Tế thần, tế tổ (祭祖 – Jì zǔ)

Trong dịp Tết Nguyên Đán, người Trung Quốc tổ chức các lễ tế tổ tiên để thể hiện lòng biết ơn và tôn kính đối với các thế hệ đi trước. Đây là một trong những phong tục quan trọng nhất trong Tết, nhằm cầu mong tổ tiên phù hộ cho gia đình trong năm mới. Mâm cúng tổ tiên thường được chuẩn bị rất tươm tất, gồm các món ăn đặc trưng và trái cây, với mong muốn tổ tiên được hưởng thụ và che chở cho con cháu.

5. Ăn sủi cảo, bánh trôi, bánh Tết (吃饺子，汤圆，年糕 – Chī jiǎozi, tāngyuán, niángāo)

Ẩm thực Tết Trung Quốc rất phong phú và mỗi món ăn đều mang ý nghĩa riêng. Sủi cảo (饺子), một món ăn truyền thống của người Trung Quốc trong dịp Tết, tượng trưng cho sự thịnh vượng và tài lộc, bởi hình dáng của nó giống như những đồng tiền cổ. Bánh trôi (汤圆), với hình dáng tròn trịa, tượng trưng cho sự đoàn viên, sum vầy của gia đình trong năm mới. Còn bánh Tết (年糕), được làm từ gạo nếp, mang ý nghĩa thăng tiến, phát đạt trong công việc và cuộc sống. Những món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn chứa đựng những ước nguyện và hy vọng về một năm mới tốt đẹp.

6. Đón giao thừa (守岁 – Shǒusuì)

Vào đêm giao thừa, người Trung Quốc thường thức khuya để chờ đón khoảnh khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Đây là thời gian để gia đình quây quần bên nhau, sum họp và thực hiện các nghi lễ cúng tổ tiên, cầu mong sức khỏe và an lành cho năm mới. Đêm giao thừa cũng là lúc mọi người cùng nhau ăn bữa cơm tất niên, trò chuyện và chia sẻ những lời chúc tốt đẹp cho nhau, một phong tục thể hiện tình cảm gia đình gắn bó, yêu thương.

7. Lì xì năm mới (压岁钱 – Yā suì qián)

Lì xì là phong tục không thể thiếu trong Tết Nguyên Đán. Người lớn sẽ trao tặng cho trẻ em những bao lì xì đỏ chứa tiền, với hy vọng mang lại may mắn, tài lộc và sức khỏe cho các em trong năm mới. Bao lì xì không chỉ là quà tặng mà còn là biểu tượng của sự yêu thương và chúc phúc. Người Trung Quốc tin rằng, việc trao lì xì sẽ giúp xua đuổi tà ma và đem lại sự bình an cho mọi người.

8. Đốt pháo (放鞭炮 – Fàng biānpào)

Đốt pháo là một phong tục truyền thống trong Tết Nguyên Đán của người Trung Quốc, với niềm tin rằng tiếng pháo nổ có thể xua đuổi tà ma, ma quái và mang lại may mắn, tài lộc. Mặc dù việc đốt pháo đã bị hạn chế ở nhiều nơi do vấn đề an toàn, nhưng phong tục này vẫn được giữ gìn trong các khu vực nông thôn và các buổi lễ lớn. Tiếng pháo nổ giòn giã không chỉ tạo không khí náo nhiệt mà còn là cách để gia đình mở đầu năm mới đầy hứng khởi.

9. Đi chùa cầu phúc đầu năm (拜年 – Bài nián)

Vào những ngày đầu năm mới, nhiều người Trung Quốc thường đi chùa để cầu phúc, cầu an cho gia đình và bản thân. Các ngôi chùa luôn chật kín người đến dâng hương, cầu nguyện cho một năm mới đầy may mắn, hạnh phúc. Phong tục này thể hiện sự tôn kính đối với thần linh và niềm tin vào sức mạnh của các vị thần giúp bảo vệ và mang lại phúc khí cho gia đình.

10. Tham gia hội chùa, lễ hội đèn lồng (庙会，灯会 – Miàohuì, dēnghuì)

Lễ hội Tết của người Trung Quốc không thể thiếu các hoạt động văn hóa như hội chùa, lễ hội đèn lồng. Đây là những dịp để người dân tham gia các hoạt động vui chơi giải trí, thưởng thức các màn biểu diễn truyền thống, và chiêm ngưỡng những chiếc đèn lồng rực rỡ sắc màu. Các lễ hội này thường được tổ chức tại các đền chùa, công viên và các khu vực công cộng, tạo nên không khí sôi động, vui tươi và đón chào năm mới.

Trên đây là những phong tục Tết Nguyên Đán đặc sắc của người Trung Quốc, phản ánh sự gắn kết văn hóa và gia đình trong dịp năm mới. Những truyền thống này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn góp phần làm phong phú thêm bản sắc dân tộc.